مدیریت تلفیقی آفات با تاکید بر استفاده هم زمان عوامل کنترل زیستی و ارقام مقاوم می تواند یکی از راهکارهای کارآمد برای مدیریت آفات باشد. در این پژوهش تاثیر ارقام حساس (Orange) و مقاوم (Tea) گل رز روی فراسنجه های جدول زندگی شته رز Macrosiphum rosae (L.) (Hem.: Aphididae) و کفشدوزک شکارگر آن،Hippodamia variegata (Goeze) (Col.: Coccinellidae)، در شرایط آزمایشگاهی ارزیابی شد. داده های به دست آمده با استفاده از تیوری جدول زندگی سن-مرحله رشدی، دو جنسی تجزیه و میانگین و خطاهای معیار با استفاده از مدل بوت استرپ محاسبه شد. میانگین دوره رشد و نمو مرحله نابالغ (دوره پورگی) شته رز روی رقم مقاوم (20/15 روز) به طور معنی داری بیشتر از رقم حساس (53/9 روز) بود. نرخ ذاتی افزایش جمعیت (r) شته رز روی ارقام حساس و مقاوم به ترتیب 330/0 و 115/0 بر روز بود. علاوه بر این، مقادیر نرخ ذاتی افزایش جمعیت (r) کفشدوزک تغذیه کرده از شته های پرورش یافته روی ارقام حساس و مقاوم به ترتیب 145/0 در برابر 126/0 بر روز بود. طول کل دوره قبل از تخمریزی (TPOP) کفشدوزک روی رقم مقاوم (66/26 روز) به طور معنی داری طولانی تر از رقم حساس (83/23 روز) بود، ولی میزان باروری کل روی رقم مقاوم (34/370 تخم/ماده) به طور معنی داری کمتر از رقم حساس (65/451 تخم/ماده) بود. نتایج به دست آمده در این پژوهش، به ویژه پایین بودن نرخ ذاتی افزایش جمعیت و میزان باروری این شکارگر روی رقم مقاوم گل رز (Tea)، بیانگر ضرورت انجام پژوهش های بیشتر در خصوص استفاده تلفیقی از ارقام مقاوم و عوامل بیوکنترل در برنامه های کنترلی شته رز می باشد.
گل های وحشی رز ایبریکا به منظور پیدا کردن عطر و اسانس مورد بررسی قرار گرفتند. تجزیه و تحلیل توسط گاز کروماتوگرافی و گاز کروماتوگرافی / طیف سنج جرمی (GS / MS) انجام شد. ترکیبات آلی فرار استخراج شده از گلبرگ ها حاوی یازده ترکیب بود که فراوان ترین این ترکیبات عبارتند از: الکل فنیل اتیل (82/38 %)، بنزیل الکل (48/28 %) و ژرانیول (57/12 %). تجزیه و تحلیل اسانس شامل سیزده ترکیب بود که آنتول (56/45 %) و اسید فتالیک (23/32 %) بیشترین میزان را داشتند. رایحه و اسانس موجود در گلبرگ های R. iberica به عنوان مواد افزودنی طبیعی غذایی، ترکیبات دارویی و یک گیاه معطر در استراتژی های اصلاحی گیاهان زینتی مفید است.
گونه گل محمدی (Rosa × damascena) از مهمترین گونه های تیره گل سرخیان (Rosaceae) در ایران است که در گستره کوهستانی ایران از پهنه های غربی کشور تا کوهپایه های مرکزی و شرقی تکثیر می یابد. این گونه به لحاظ کاربرد در صنایع دارویی و عطرسازی حایز اهمیت است. براساس مطالعات گسترده ای که بر روی ژنوتیپ های این گونه در ایران صورت گرفته تنوع قابل ملاحظه ای مشاهده شده است و ایران به عنوان مرکزی دارای پتانسیل در ایجاد تنوع ژنتیکی و اصلاح ارقام این گونه می تواند درنظر گرفته شود. به نظر می رسد این گونه می تواند مهمترین جد مستقیم واریته های شمال غرب اروپایی بخشه Rosa در جنس Rosa بوده باشد که به صورت دورگی از سه گونه رز وحشی بوجود آمده و گونه R. moschata گونه والد مادری آسیایی آن است. طبق شواهد فسیل بدست آمده آسیا به عنوان ناحیه اجدادی برای جنس Rosa پیشنهاد می شود و بخش Synstylae از این جنس به عنوان قدیمی ترین گروه در حدود 30 میلیون سال پیش به سمت اروپا گسترش یافته است. فیلوژنی این جنس مشکل، نشان می دهد که ارایه تحلیلی در چارچوب تکاملی نیازمند مطالعات بیشتر است.
گونه گل محمدی (Rosa × damascena) از مهمترین گونه های تیره گل سرخیان (Rosaceae) در ایران است که در گستره کوهستانی ایران از پهنه های غربی کشور تا کوهپایه های مرکزی و شرقی تکثیر می یابد. این گونه به لحاظ کاربرد در صنایع دارویی و عطرسازی حایز اهمیت است. براساس مطالعات گسترده ای که بر روی ژنوتیپ های این گونه در ایران صورت گرفته تنوع قابل ملاحظه ای مشاهده شده است و ایران به عنوان مرکزی دارای پتانسیل در ایجاد تنوع ژنتیکی و اصلاح ارقام این گونه می تواند درنظر گرفته شود. به نظر می رسد این گونه می تواند مهمترین جد مستقیم واریته های شمال غرب اروپایی بخشه Rosa در جنس Rosa بوده باشد که به صورت دورگی از سه گونه رز وحشی بوجود آمده و گونه R. moschata گونه والد مادری آسیایی آن است. طبق شواهد فسیل بدست آمده آسیا به عنوان ناحیه اجدادی برای جنس Rosa پیشنهاد می شود و بخش Synstylae از این جنس به عنوان قدیمی ترین گروه در حدود 30 میلیون سال پیش به سمت اروپا گسترش یافته است. فیلوژنی این جنس مشکل، نشان می دهد که ارایه تحلیلی در چارچوب تکاملی نیازمند مطالعات بیشتر است.
پیش بینی مراحل رشد محصول، به خصوص زمان برداشت آن نقش بسیار مهمی در برنامه ریزی تولیدات گلخانه ای دارد. مطالعات فراوانی از کاربرد فن آوری تجزیه و تحلیل تصاویر دیجیتال برای تخمین رفتار رشدی محصول در گلخانه وجود دارد. در مطالعه حاضر تغییرات مشخصات رنگی برگ چهار رقم تجاری گل رز در طول زمان با استفاده از پردازش تصاویر رنگی توسط نرم افزار image j و فضای رنگ RGB مورد بررسی قرار گرفت. نتایج حاصل نشان داد که ارتباط بالایی بین اجزای رنگ برگ و مرحله رشد ساقه در ارقام دارای گل های سفید رنگ (R2 = 0.986) و ارقام گل رنگی (R2 = 0.94) وجود دارد و همچنین تفاوت معنی داری بین اجزای رنگ در برگ های لایه های مختلف ساقه مشاهده شد. همچنین همبستگی خوبی بین اندازه گیری مستقیم کلروفیل کل توسط روش اسپکتروفتومتری و شاخص کلروفیل به وسیله SPAD بدست آمد. در بین مدل های بررسی شده معلوم شد مدل خطی و مدل نمایی عملکرد بهتری در ایجاد رابطه منطقی بین داده های حاصل از ارتفاع ساقه و تغیرات رنگ برگ دارند، هرچند تفاوت هایی در این زمینه بین ارقام مشاهده شد. توانایی روش آنالیز تصویری در تشخیص غیر مخرب تغییرات رنگی در بین لایه های برگی و برقراری یک پیوند معنی دار و منطقی بین تغییرات رشد ساقه ارزشمند و در خور توجه تشخیص داده شد. توسعه این مدل برای سایر ارقام رز گلخانه ای مهم می تواند ابزار قوی و قابل اطمینانی در اختیار تولید کنندگان رزهای گلخانه ای قرار دهد تا بتوانند به کمک آن برنامه های تولید را تنظیم و زمان برداشت محصول و بازاررسانی را پیش بینی کنند.
از گل رز که ملکه گل های زینتی است در آشپزی نوین به عنوان یک منبع غذایی جدید و غنی از ترکیبات مغذی و زیست فعال استفاده می شود. با وجود محبوبیت گل رز در آشپزی، هنوز ارقام و گونه های زیادی از این گل از نظر خوراکی بودن آزمایش نشده اند. از این رو مطالعه حاضر با هدف تعیین ترکیبات مغذی، معدنی و آنتی اکسیدانی 6 رقم گل رز (Hella, Crimson Siluetta, Rainbows End, Dolce Vita, Samurai, Avalanche) در قالب طرح کاملا تصادفی در سه تکرار اجرا شد. ارقام مورد نظر در مرحله گل کاملا باز از یک تولید کننده معتبر در استان تهران خریداری و در بسته بندی مناسب به آزمایشگاه منتقل شدند. از گلبرگ های ارقام ذکر شده جهت تعیین ویژگی های خوراکی و آنتی اکسیدانی استفاده شد. نتایج نشان داد که "Crimson Siluetta" از نظر درصد ماده خشک (22.75 %)، فنل کل (20.20 میلی گرم گالیک اسید در هر گرم وزن تر)، ظرفیت آنتی اکسیدانی (85.83 درصد بازدارندگی)، فسفر (33.48 میلی گرم در 100 گرم وزن تر) و منگنز (2.76 میلی گرم در 100 گرم وزن تر) غنی تر از سایر رقم هاست. بهترین ارقام از نظر ویتامین ث و آنتوسیانین "Crimson Siluetta" و "Samurai" بودند که از نظر آماری اختلاف معناداری با هم نداشتند. غنی ترین ارقام از نظر فلاونوئید کل، کاروتنوئید، نیتروژن و پروتئین به ترتیب "Rainbows End" و " Dolce Vita" بودند. "Dolce Vita" بیشترین مقدار ویتامین آ (0.38 میکروگرم در 100 گرم وزن تر) و گوگرد (356 میلی گرم در 100 گرم وزن تر) را داشت. بیشترین فیبر، آهن، روی، مس، کلسیم، منیزیم، نیکل و بر برای "Hella" ثبت شد که به همراه "Samurai" بهترین رقم ها از نظر پتاسیم بودند. بطورکلی هر 6 رقم رز مورد مطالعه منبع مناسبی از عناصر معدنی، ترکیبات مغذی و آنتی اکسیدانی هستند و در بین آن ها "Hella" از نظر فیبر و عناصر معدنی، "Crimson Siluetta" از نظر ترکیبات آنتی اکسیدانی و "Dolce Vita" و "Rainbows End" از نظر ویتامین آ و کاروتنوئیدها منابع غنی تری بودند و جهت استفاده در رژیم غذایی انسان و بهره مندی از مزایای سلامتی آن ها توصیه می شود.
گل رز (Rosa hybrida) به دلیل زیبایی، تنوع رنگ ودوره گل دهی طولانی از اهمیت ویژه ای برخوردار است. به منظور مطالعه عکس العمل گل بریدنی رز به کاربرد کودهای زیستی، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با چهار تکرار در گلخانه هیدروپونیک رز هلندی در باغ الندشت آستان قدس رضوی (مشهد) در سال 1389-1388 اجرا شد. فاکتور اول شامل شش رقم گل رز (ارقام Red ferover، Classic cezaanna، Rock feller، Rimini، Maroussia و Orange juice) و فاکتور دوم در چهار سطح شامل سه نوع کود بیولوژیک (بیوفارم، نیتراژین و نیتروکسین) و تیمار شاهد (بدون تلقیح) بودند.در این آزمایش، ویژگی های سطح برگ، تعداد گره، تعداد شاخه، زودگل دهی، عمر گل جای گیاه و درصد نیتروژن، پتاسیم و کلسیم برگ برای هر تیمار اندازه گیری و مقایسه میانگین آنها به روش آزمون چند دامنه ای دانکن انجام شد. نتایج نشان داد که اثر اصلی رقم و اثر متقابل رقم و تیمار کودی بر پارامترهای تعداد گره، تعداد شاخه، زودگل دهی، عمر گل جا، سطح برگ و غلظت نیتروژن، پتاسیم و کلسیم در برگ در سطح 5% معنی دار بود. هم چنین اثر خالص تیمارهای کودی بر غلظت عناصر غذایی در برگ و سطح برگ در سطح 5% معنی دار بود. بیشترین غلظت عناصر غذایی مورد بررسی در رقم Red ferover مشاهده شد. بررسی اثر متقابل رقم و تیمارهای کودی نشان داد که در ارقام Red ferover، Classic cezaanna و Maroussia، تیمارهای تلقیح باعث افزایش غلظت نیتروژن در برگ نسبت به شاهد بدون تلقیح شد. تیمارهای کودی بیوفارم و نیتروکسین در ارقام Red ferover و Rimini باعث افزایش غلظت کلسیم در برگ نسبت به شاهد شدند که این افزایش در سطح 5% معنی دار بود. تیمار های کودی نیتراژین و نیتروکسین در رقم Rock feller باعث کاهش معنی دار غلظت کلسیم در بافت گیاه در مقایسه با تیمار شاهد شد.
یکی از راهکارهای کاهش تلفات آب در کشاورزی, برنامه ریزی صحیح آبیاری است که اساس آن را برآورد دقیق نیاز آبی گیاهان تشکیل می دهد. به منظور تعیین نیاز آبی سه رقم گل رز, تحقیقی به مدت یک سال در گلخانه ای هیدروپونیک مجهز به سیستم آبیاری قطره ای در شهرستان اراک و با استفاده از لایسیمترهای زهکش دار انجام شد. میزان تبخیر-تعرق مرجع با استفاده از یک میکرولایسیمتر زهکش دار دارای کشت چمن, برای محاسبه نیاز آبی از روش بیلان آبی استفاده شد. نتایج نشان داد که مقدار کل تبخیر-تعرق مرجع در گلخانه طی یک سال انجام پژوهش, 1608 میلی متر بود. همچنین مقدار کل تبخیر-تعرق گل رز آتشی در این دوره رشد1423میلی متر, گل رز لب صورتی 1480 میلی متر و گل رز رقم سفید, 1313 میلی متر و متوسط تبخیر-تعرق ارقام رز در طول سال برابر 8/3 میلیمتر در روز بدست آمد. با توجه به چند ساله بودن بوته های گل رز, ضریب گیاهی دارای مراحل چهارگانه نبود و مقدار ضریب گیاهی ارقام گل رز در هردهه بین 7/0 تا 96/0 تغییر نمود و متوسط ضریب گیاهی ارقام گل رز در طول سال برابر 81/0 بدست آمد. همچنین متوسط مقدار آب مصرفی ارقام گل رز در طول یک سال برابر 20573 مترمکعب در هکتار به ازای تراکم کشت75000 بوته گل رز در هکتار بدست آمد.
به منظور بررسی تاثیر شکل نیتروژن (آمونیوم و نیترات) و سطوح مختلف کلسیم محلول غذایی بر عملکرد کمی و کیفی گل رز شاخه بریده (Rosa hybrida L.) رقم Vendentta، در شرایط کشت بدون خاک، آزمایشی در گلخانه ایستگاه ملی تحقیقات گل و گیاهان زینتی (محلات) اجرا شد. آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با دو فاکتور آمونیوم در سه سطح (صفر، 5/2 و 0/5 میلی مولار، از کل10 میلی مولار نیتروژن و بقیه به شکل نیترات) و کلسیم در دو سطح (6/1 و 8/4 میلی مولار) بود. نتایج نشان داد که افزایش غلظت آمونیوم محلول غذایی از صفر به 5/2 میلی مولار موجب افزایش تعداد شاخه گل، طول دمگل و وزن تر شاخه گل شد. درحالی که غلظت 5 میلی مولار آمونیوم موجب کاهش معنی دار تعداد شاخه گل، قطر جام، طول جام، عمر پس از برداشت و وزن تر شاخه گل گردید. افزایش غلظت کلسیم محلول غذایی باعث افزایش معنی دار قطر جام گل و وزن تر شاخه گل شد. با کاربرد آمونیوم در محلول غذایی (افزایش نسبت آمونیوم به نیترات)، غلظت کلسیم و پتاسیم برگ کاهش و غلظت فسفر، روی، منگنز، آهن و بر به طور معنی داری افزایش یافت. افزایش غلظت کلسیم محلول غذایی سبب افزایش معنی دار غلظت نیتروژن، کلسیم، منگنز و بر و کاهش معنی دار غلظت پتاسیم، روی و مس برگ گل رز شد. براساس نتایج این آزمایش، کاربرد 5/2 میلی-مولار آمونیوم (25 درصد نیتروژن کل محلول غذایی) همراه با 8/4 میلی مولار کلسیم سبب بهبود رشد و برخی شاخص-های کیفی گل رز رقم Vendentta می شود.
از گل رز که ملکه گل های زینتی است در آشپزی نوین به عنوان یک منبع غذایی جدید و غنی از ترکیبات مغذی و زیست فعال استفاده می شود. با وجود محبوبیت گل رز در آشپزی، هنوز ارقام و گونه های زیادی از این گل از نظر خوراکی بودن آزمایش نشده اند. از این رو مطالعه حاضر با هدف تعیین ترکیبات مغذی، معدنی و آنتی اکسیدانی 6 رقم گل رز (Hella, Crimson Siluetta, Rainbows End, Dolce Vita, Samurai, Avalanche) در قالب طرح کاملا تصادفی در سه تکرار اجرا شد. ارقام مورد نظر در مرحله گل کاملا باز از یک تولید کننده معتبر در استان تهران خریداری و در بسته بندی مناسب به آزمایشگاه منتقل شدند. از گلبرگ های ارقام ذکر شده جهت تعیین ویژگی های خوراکی و آنتی اکسیدانی استفاده شد. نتایج نشان داد که "Crimson Siluetta" از نظر درصد ماده خشک (22.75 %)، فنل کل (20.20 میلی گرم گالیک اسید در هر گرم وزن تر)، ظرفیت آنتی اکسیدانی (85.83 درصد بازدارندگی)، فسفر (33.48 میلی گرم در 100 گرم وزن تر) و منگنز (2.76 میلی گرم در 100 گرم وزن تر) غنی تر از سایر رقم هاست. بهترین ارقام از نظر ویتامین ث و آنتوسیانین "Crimson Siluetta" و "Samurai" بودند که از نظر آماری اختلاف معناداری با هم نداشتند. غنی ترین ارقام از نظر فلاونوئید کل، کاروتنوئید، نیتروژن و پروتئین به ترتیب "Rainbows End" و " Dolce Vita" بودند. "Dolce Vita" بیشترین مقدار ویتامین آ (0.38 میکروگرم در 100 گرم وزن تر) و گوگرد (356 میلی گرم در 100 گرم وزن تر) را داشت. بیشترین فیبر، آهن، روی، مس، کلسیم، منیزیم، نیکل و بر برای "Hella" ثبت شد که به همراه "Samurai" بهترین رقم ها از نظر پتاسیم بودند. بطورکلی هر 6 رقم رز مورد مطالعه منبع مناسبی از عناصر معدنی، ترکیبات مغذی و آنتی اکسیدانی هستند و در بین آن ها "Hella" از نظر فیبر و عناصر معدنی، "Crimson Siluetta" از نظر ترکیبات آنتی اکسیدانی و "Dolce Vita" و "Rainbows End" از نظر ویتامین آ و کاروتنوئیدها منابع غنی تری بودند و جهت استفاده در رژیم غذایی انسان و بهره مندی از مزایای سلامتی آن ها توصیه می شود.
گل رز (Rosa hybrida) به دلیل زیبایی، تنوع رنگ ودوره گل دهی طولانی از اهمیت ویژه ای برخوردار است. به منظور مطالعه عکس العمل گل بریدنی رز به کاربرد کودهای زیستی، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با چهار تکرار در گلخانه هیدروپونیک رز هلندی در باغ الندشت آستان قدس رضوی (مشهد) در سال 1389-1388 اجرا شد. فاکتور اول شامل شش رقم گل رز (ارقام Red ferover، Classic cezaanna، Rock feller، Rimini، Maroussia و Orange juice) و فاکتور دوم در چهار سطح شامل سه نوع کود بیولوژیک (بیوفارم، نیتراژین و نیتروکسین) و تیمار شاهد (بدون تلقیح) بودند.در این آزمایش، ویژگی های سطح برگ، تعداد گره، تعداد شاخه، زودگل دهی، عمر گل جای گیاه و درصد نیتروژن، پتاسیم و کلسیم برگ برای هر تیمار اندازه گیری و مقایسه میانگین آنها به روش آزمون چند دامنه ای دانکن انجام شد. نتایج نشان داد که اثر اصلی رقم و اثر متقابل رقم و تیمار کودی بر پارامترهای تعداد گره، تعداد شاخه، زودگل دهی، عمر گل جا، سطح برگ و غلظت نیتروژن، پتاسیم و کلسیم در برگ در سطح 5% معنی دار بود. هم چنین اثر خالص تیمارهای کودی بر غلظت عناصر غذایی در برگ و سطح برگ در سطح 5% معنی دار بود. بیشترین غلظت عناصر غذایی مورد بررسی در رقم Red ferover مشاهده شد. بررسی اثر متقابل رقم و تیمارهای کودی نشان داد که در ارقام Red ferover، Classic cezaanna و Maroussia، تیمارهای تلقیح باعث افزایش غلظت نیتروژن در برگ نسبت به شاهد بدون تلقیح شد. تیمارهای کودی بیوفارم و نیتروکسین در ارقام Red ferover و Rimini باعث افزایش غلظت کلسیم در برگ نسبت به شاهد شدند که این افزایش در سطح 5% معنی دار بود. تیمار های کودی نیتراژین و نیتروکسین در رقم Rock feller باعث کاهش معنی دار غلظت کلسیم در بافت گیاه در مقایسه با تیمار شاهد شد.
یکی از راهکارهای کاهش تلفات آب در کشاورزی, برنامه ریزی صحیح آبیاری است که اساس آن را برآورد دقیق نیاز آبی گیاهان تشکیل می دهد. به منظور تعیین نیاز آبی سه رقم گل رز, تحقیقی به مدت یک سال در گلخانه ای هیدروپونیک مجهز به سیستم آبیاری قطره ای در شهرستان اراک و با استفاده از لایسیمترهای زهکش دار انجام شد. میزان تبخیر-تعرق مرجع با استفاده از یک میکرولایسیمتر زهکش دار دارای کشت چمن, برای محاسبه نیاز آبی از روش بیلان آبی استفاده شد. نتایج نشان داد که مقدار کل تبخیر-تعرق مرجع در گلخانه طی یک سال انجام پژوهش, 1608 میلی متر بود. همچنین مقدار کل تبخیر-تعرق گل رز آتشی در این دوره رشد1423میلی متر, گل رز لب صورتی 1480 میلی متر و گل رز رقم سفید, 1313 میلی متر و متوسط تبخیر-تعرق ارقام رز در طول سال برابر 8/3 میلیمتر در روز بدست آمد. با توجه به چند ساله بودن بوته های گل رز, ضریب گیاهی دارای مراحل چهارگانه نبود و مقدار ضریب گیاهی ارقام گل رز در هردهه بین 7/0 تا 96/0 تغییر نمود و متوسط ضریب گیاهی ارقام گل رز در طول سال برابر 81/0 بدست آمد. همچنین متوسط مقدار آب مصرفی ارقام گل رز در طول یک سال برابر 20573 مترمکعب در هکتار به ازای تراکم کشت75000 بوته گل رز در هکتار بدست آمد.
به منظور بررسی تاثیر شکل نیتروژن (آمونیوم و نیترات) و سطوح مختلف کلسیم محلول غذایی بر عملکرد کمی و کیفی گل رز شاخه بریده (Rosa hybrida L.) رقم Vendentta، در شرایط کشت بدون خاک، آزمایشی در گلخانه ایستگاه ملی تحقیقات گل و گیاهان زینتی (محلات) اجرا شد. آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با دو فاکتور آمونیوم در سه سطح (صفر، 5/2 و 0/5 میلی مولار، از کل10 میلی مولار نیتروژن و بقیه به شکل نیترات) و کلسیم در دو سطح (6/1 و 8/4 میلی مولار) بود. نتایج نشان داد که افزایش غلظت آمونیوم محلول غذایی از صفر به 5/2 میلی مولار موجب افزایش تعداد شاخه گل، طول دمگل و وزن تر شاخه گل شد. درحالی که غلظت 5 میلی مولار آمونیوم موجب کاهش معنی دار تعداد شاخه گل، قطر جام، طول جام، عمر پس از برداشت و وزن تر شاخه گل گردید. افزایش غلظت کلسیم محلول غذایی باعث افزایش معنی دار قطر جام گل و وزن تر شاخه گل شد. با کاربرد آمونیوم در محلول غذایی (افزایش نسبت آمونیوم به نیترات)، غلظت کلسیم و پتاسیم برگ کاهش و غلظت فسفر، روی، منگنز، آهن و بر به طور معنی داری افزایش یافت. افزایش غلظت کلسیم محلول غذایی سبب افزایش معنی دار غلظت نیتروژن، کلسیم، منگنز و بر و کاهش معنی دار غلظت پتاسیم، روی و مس برگ گل رز شد. براساس نتایج این آزمایش، کاربرد 5/2 میلی-مولار آمونیوم (25 درصد نیتروژن کل محلول غذایی) همراه با 8/4 میلی مولار کلسیم سبب بهبود رشد و برخی شاخص-های کیفی گل رز رقم Vendentta می شود.
علی رغم وجود پتانسیل و مزیتهای موجود در تولید گل و گیاهان زینتی در کشور، همواره چالشها و نارسایی هایی در ساختار بازار و بازاریابی این محصولات مشاهده میشود. در این مطالعه عوامل موثر بر حاشیه بازاریابی گل رز گلخانه ای در استان کهگیلویه و بویراحمد به منظور تدوین رهیافتی برای حل مشکلات و توسعه بازار این محصول بررسی شد. مطابق نتایج، حاشیه بازاریابی محصول گل رز بالا و غیرمتناسب است و مسیر بازاریابی گل رز در استان کارا و شفاف نیست. نتایج تخمین توابع حاشیه بازاریابی با استفاده از الگوی مارک – آپ نشان داد که قیمت، هزینه های بازاریابی و هزینه حمل ونقل با حاشیه بازاریابی درسطح خرده فروشی رابطه مستقیم دارد. همچنین نتایج محاسبه کارایی بازاریابی گل رز با استفاده از روش شفرد نشان داد که به ازای 1 ریال خدمات بازاریابی 77/3 واحد ارزش افزوده ایجاد می شود. نبود اطلاعات دقیق از شرایط بازار، سیستم حمل و نقل نامناسب و دوری بازار فروش از محل تولید و نیز کمبود تسهیلات حمایتی از مهم ترین مشکلات و چالش های تولیدکنندگان بودند.
این پژوهش برای درک بهتر نقش برگ در عمر گل های بریده رز، به صورت آزمایش فاکتوریل بر پایه طرح بلوک های کامل تصادفی در شهرستان خرم آباد در سال 1389 انجام گردید. فاکتورهای مورد آزمایش عبارت بودند از: فاکتور رقم با سه سطح (کافی بریک، پلاراستار و فول هاوس)، فاکتور برگ با دو سطح شامل وجود یا عدم وجود برگ بر روی ساقه گل دهنده و فاکتور ساکارز با دو سطح شامل وجود یا عدم وجود ساکارز4% در محلول نگهدارنده گل. نتایج نشان داد که حذف برگ به طور معنی داری در افزایش تعادل آبی، وزن تر نسبی و در نتیجه افزایش عمر گل بریده موثر است. افزودن ساکارز به محلول نگهدارنده شاخه های حاوی برگ، باعث خسارت به برگ ها و کاهش شدید جذب و تعرق شده و عملا این نوع شاخه ها از این نظر شبیه به شاخه های بدون برگ عمل کردند. افزودن ساکارز با وجود افزایش میزان مواد جامد محلول گلبرگ، اثر مثبتی بر عمر گل های بریده حتی در شاخه های بدون برگ ایجاد نکرد. بالاترین عمر گل بریده مربوط به شاخه های گل بدون برگ و بدون ساکارز رقم پلاراستار با عمر 6/11 روز بود که تفاوت معنی داری با شاخه های گل بدون برگ و بدون ساکارز ارقام کافی بریک (4/11 روز) و فول هاوس (0/11 روز) نداشت. شاخه های گل دارای برگ، بدون ساکارز و با ساکارز رقم فول هاوس به ترتیب با عمر 4/7 و 4/8 روز کمترین عمر گل بریده را نشان دادند.
کشت گلخانه ای بخشی از کشاورزی است که با افزایش بهره وری از زمین و اب، باعث افزایش اشتغال، درآمد و صادرات کشور می شود و در جهان روز به روز در حال توسعه و پیشرفت است. هدف از این تحقیق بررسی اقتصادی احداث گلخانه گل رز در حوزه آبخیز کنج کوه مهریز در جهت توسعه پایدار است. با استفاده از مصاحبه ی حضوری با یکی از سرمایه گذاران محلی در این زمینه برآورد شد که در یک گلخانه گل رز به مساحت 6000 متر مربع، حداکثر مقدار سود 6/198/000/000 ریال و حداقل آن 91/000/000 ریال است و نسبت به منفعت به هزینه 3/099165591 می باشد و با توجه به اینکه این نسبت از 1 بزرگتر است، احداث گلخانه گل رز توجیه اقتصادی داردو باعث افزایش اشتغال، درآمد و مهاجرت معکوس به روستا و همچنین باعث کاهش هدررفت آن و خاک منطقه می گردد که به طور کلی زندگی را در حوزه آبخیز پایدار نگه داشته که رضایت مردم را در پی خواهد داشت. ما می توانیم با مدیریت صحیح و مشارکت مردم، حوزه آبخیز را در جهت افزایش توسعه پایدار و رفع مسائل اقتصادی و اجتماعی پیش ببریم.
گل رز یکی از شناخته شده ترین گل های زینتی شاخه بریده در سراسر دنیا می باشد و تولید گل رز در گلخانه های تجاری اهمیت زیادی دارد. این گل یک گیاه نور پسند در میان گل های زینتی می باشد و تامین نور مناسب در دوره پرورش یکی از اقدامات مهم در افزایش عملکرد و کیفیت گل رز گلخانه ای، در روزهای کم نور و ابرناک است. افزایش نور در دسترس گل رز در کشت های گلخانه ای با استفاده از منابع نور تکمیلی انجام می شود. طی چند سال اخیر کاربرد نورهای تکمیلی جدید به عنوان جایگزین منابع نور قدیمی در بهبود شرایط رشد و نمو گیاهان زینتی بسیار مورد توجه قرار گرفته است. به این منظور پژوهش حاضر با هدف بررسی اثر منبع نور مکمل بر شاخص های ریخت زایی و فیزیولوژیک گل رز رقم جوملیا صورت گرفت. نورهای تکمیلی جدید شامل نور دیود ترکیبی در مقایسه با منابع نور متداول و قدیمی مانند بخار فلزی و پرفشار سدیمی برای تعیین منبع نور مکمل بهینه برای تولید گل رز شاخه بریده رقم جوملیا به روش هیدروپونیک در طی فصل سرد استفاده شد و نور طبیعی خورشید به عنوان شاهد در نظر گرفته شد.
مواد و روش ها
این آزمایش در قالب طرح کاملا تصادفی با چهار گروه تیمار نوری شامل نورهای تکمیلی بخار فلزی، پرفشار سدیمی، دیودهای ساطع کننده نور ترکیبی و شاهد (نور طبیعی خورشید بدون نوردهی تکمیلی) در سه تکرار و هر تکرار شامل چهار بوته گل رز اجرا شد. آزمایش در گلخانه تخصصی گل رز واقع در گلخانه پژوهشی دانشکده کشاورزی دانشگاه صنعتی اصفهان در سال1400 -1399 انجام شد. در این تحقیق صفات ریخت زایی و فیزیولوژیک شامل طول غنچه، قطر ساقه گل، قطر کاسه گل، تعداد برگ در زمان گلدهی، تعداد گل، میزان کلروفیل های a و b برگ، محتوای نسبی آب برگ، پروتیین برگ و کلروفیل فلورسنس برگ گل رز رقم جوملیا اندازه گیری شد.
یافته ها
براساس نتایج به دست آمده، اثر تیمارهای نور تکمیلی بر صفات ریخت زایی و فیزیولوژیکی گل رز شاخه بریده رقم جوملیا معنی دار بودند. در مقایسه با تیمار شاهد، تیمار دیودهای نوری ترکیبی بیشترین تاثیر را بر شاخص های طول غنچه، قطر ساقه گل و قطرکاسه گل داشت؛ نتیجه مشابه در افزایش تعداد برگ و تعداد شاخه گل به دست آمد. همچنین تجمع رنگیزه های فتوسنتزی برگ شامل کلروفیل ها در تیمار نوری دیودهای ترکیبی بیشترین افزایش را نشان داد. دیودهای نوری رشد توانست محتوای نسبی آب برگ را به طور معنی داری نسبت به سایر تیمارها افزایش دهد. میزان پروتیین اندازه گیری شده در بافت برگ گل رز تیمار شده با نور دیودهای ترکیبی نسبت به دیگر تیمارها بالاتر بود. با بررسی شاخص کلروفیل فلورسنس مشخص شد دیودهای نوری شرایط رشدی مناسب تری برای رشد بوته های گل رز فراهم کردند. در بین تیمارهای مورد بررسی بالاترین کمیت و کیفیت گل رز شاخه بریده رقم جوملیا توسط تیمارهای دیودهای ساطع کننده نور ترکیبی در مقایسه با سایر تیمارهای نور تکمیلی و همچنین تیمار شاهد ایجاد شد.
نتیجه گیری
با توجه به اثرات مطلوب تیمارهای دیودی نور ترکیبی بر خصوصیات کمی و کیفی گل رز رقم جوملیا و با در نظر گرفتن بازده انرژی بالاتر و صرفه اقتصادی در بازه زمانی طولانی تر در کشت های گلخانه ای، استفاده از دیودهای نور ترکیبی در نوردهی تکمیلی کشت های فشرده در اولویت می باشد. نورهای تکمیلی دیود ترکیبی به دلیل برتری معنی دار نسبت به شاهد و نقش مثبتی که در بهبود فرآیند رشد و نمو گل رز رقم جوملیا دارند، پیشنهاد می گردد؛ همچنین نور مکمل دیودهای ترکیبی به عنوان جایگزینی برای نورهای تکمیلی بخار فلزی و پرفشار سدیمی توصیه می گردد.
تولید گل و گیاهان زینتی در ایران، در عین حال که توام با مزیتهای قابل توجهی می باشد، چالشها و نارسائی هائی را نیز در ساختار بازار و بازاریابی این محصولات در بر دارد. در این مطالعه، به بررسی مسیرهای مختلف بازاررسانی گل و گیاهان زینتی در وضعیت ساختار بازار موجود براساس معیارهای اقتصادی بازاریابی و ویژگی های ساختار بازار، پرداخته شده است. گل رز شاخه بریده و استان اصفهان، به ترتیب، به عنوان محصول و منطقه نمونه تولید انتخاب شد. نتایج نشان داد که سهم تولید کننده از قیمت فروش به مصرف کننده و راندمان بازاریابی پائین باشد. در عین حال در این نظام، به دلیل وجود ضایعات بالا، کارائی فنی پائین است. ولی، کارائی قیمتی به دلیل بالا بودن قیمت خرده فروشی نسبت به قیمت سر مزرعه، بالا و در نتیجه کارائی کل نیز بالا می باشد. بنابراین، سهم سایر عوامل بازاریابی از این نسبت بالا بیشتر از تولید کننده است. بررسی ساختار این بازار نشان می دهد که کالاها غیر همگن بوده و شرایط ورود به بازار سخت و توام با عدم حتمیت است. بر این اساس، نظام بازار رسانی گل و گیاه در ایران ناکارا و ساختار بازار، یک ساختار غیر رقابتی است. این شرایط غیر رقابتی که باعث وجود اطلاعات ناقص در بازار خواهد شد، امکان برنامه ریزی تولید برای تولیدکنندگان را میسر نمی سازد و به دلیل وجود مازاد عرضه یا تقاضا، نوسانات قیمت گل در سطح عمده فروشی زیاد است. این در حالی است که قیمت خرده فروشی نوسانات کمتری داشته و کاهش قیمت بازار در بسیاری از زمانها به مصرف کننده منتقل نمی شود. بنابراین، تولید کننده کمترین و مصرف کننده بیشترین قیمت ممکن را، به ترتیب دریافت و پرداخت، می نمایند. در این خصوص اصلاح ساختار بازار گل در ایران پیشنهاد گردید.
عمر گلجایی طولانی مهمترین فاکتور تعیین کننده ارزش اقتصادی در گل رز شاخه بریده است. در این پژوهش اثر سدیم نیتروپروساید (SNP) بصورت تیمار پالس در 4 سطح 0، 20، 40 و 60 میکرومولار بر عمر گلجایی گل های شاخه بریده رز (Rosa hybrida L.)، لیسیانتوس (Eustoma grandiflorum) و آفتابگردان (Helianthus annuus L.) بررسی شد. این آزمایش بصورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی در سه تکرار و 12 تیمار اجرا شد. نتایج نشان داد که بالاترین عمرگلجایی گل های شاخه بریده رز (33/14 روز) و آفتابگردان (5/14 روز) با کاربرد 40 میکرومولار SNP بدست می آید در حالی که بیشترین عمر گلجایی لیسیانتوس (00/14 روز) متعلق به تیمار 20 میکرومولار SNP بود. تیمار 20 میکرومولار SNP موثرترین تیمار در حفظ ماده خشک در گل های شاخه بریده رز بود.کاربرد SNP نسبت به شاهد بطور معنی داری موجب کاهش تولید اتیلن در گل های شاخه بریده رز و لیسیانتوس شد. کمترین اتیلن تولید شده در گل های شاخه بریده آفتابگردان (03/0 نانولیتر در لیتر در ساعت در هر گرم وزن تر) به تیمار 60 میکرومولار SNP تعلق داشت. SNP اثر معناداری بر جذب آب، جمعیت میکروبی محلول گلجایی و انتهای ساقه و کلروفیل b نداشت؛ اما بطور معنی داری موجب حفظ پروتیین در گل های شاخه بریده مورد آزمایش شد. بطورکلی می توان گفت که SNP از طریق مهار تولید اتیلن و حفظ پروتیین ها موجب بهبود ماندگاری پس از برداشت در گل های شاخه بریده رز، لیسیانتوس و آفتابگردان می شود.
یکی از فاکتورهای مهم در کنترل کیفیت محصولات گلهای تازه، طول شاخه است که تعیین کننده مهم عملکرد شاخه بریده بوده و درجهبندی و بازاررسانی بسیاری از گلهای شاخه بریده مانند گل رز بر اساس طول شاخه است. هدف این مطالعه بررسی تیمار طول های مختلف شاخه بریده و محلول ساکارز بر عمر گلجایی و تعادل آبی گل رز رقم ’بینگو وایت‘ بود. این آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح کامل تصادفی با چهار سطح مختلف طول شاخه (25، 35، 45 و 55 سانتیمتر) و دو سطح ساکارز (صفر و دو درصد) همراه با هیپوکلریت سدیم با غلظت 50 میلیگرم در لیتر در سه تکرار، در دمای 2± 23 درجه سانتیگراد و رطوبت نسبی 5 ± 65 درصد و شدت نور 12 میکرومول برمترمربع در ثانیه (لامپهای فلورسنت سفید خنک) با 12 ساعت روشنایی تا پایان عمر گلجایی انجام شد. در این آزمایش پارامترهای کیفی و کمی مختلفی از قبیل: عمرگلجایی، پتانسیل آب برگ و گل رز، نشت یونی برگ و گلبرگ، پایداری غشا سلولهای برگ و گلبرگ و هدایت روزنهای برگ مورد ارزیابی قرار گرفتند. نتایج نشان داد که، بیشترین عمر گلجایی (17 روز) در کمترین تیمار طول شاخه (25 سانتیمتر) در محلول گلجایی حاوی ساکارز دو درصد و کمترین عمر گلجایی (10 روز) در بزرگترین طول شاخه (55 سانتیمتر) بهطور معنیداری (01/0P <) مشاهده شد. کمترین میزان نشت یونی برگ و گلبرگ بهطور معنیداری (05/0P <) در کوتاهترین طول شاخه (25 سانتیمتر) مشاهده شد، اگرچه تفاوت معنی داری بین سایر سطوح طول شاخه شامل 35 و 45 سانتیمتر با سطح 25 سانتیمتر وجود نداشت. کمترین میزان شاخص پایداری غشا سلولی به شکل معنیداری (05/0P <) در بیشترین طول شاخه (55 سانتی متر) در مقایسه با سایر طول های شاخه بود. بیشترین میزان پتانسیل آب برگ و گل به صورت معنی داری (01/0P <) در تیمار 35 سانتیمتر طول شاخه در مقایسه با سایر طولها مشاهده گردید. هدایت روزنهای برگ در طول زمان کاهش یافت و تحت تاثیر تیمار طول شاخه به شکل معنیداری قرار نگرفت. کمترین میزان پایداری غشا برگ گل رز و گلبرگ در طول ساقه 55 سانتیمتر مشاهده شد و بین سایر طولها اختلاف معنی داری وجود نداشت. هدایت روزنه ای در طول زمان کاهش یافت و تحت تأثیر تیمارها قرار نگرفت. به طور کلی نتایج ما نشان داد که، تیمار طول کوتاهتر شاخه (25 سانتیمتر) و محلول ساکارز 2 درصد نه تنها بیشترین تأثیر را بر افزایش عمرگلجایی داشت بلکه باعث بهتر شدن وضعیت آبی، کاهش نشت یونی و افزایش پایداری غشا سلولی گلبرگ گل رز شد
مدیریت ساختار بوته گل رز، نقش مهمی در تولید گل در طول سال دارد و میزان طول عمر بوته گل رز را تعیین کرده و نمو گیاه و کیفیت شاخه های گل رز طول، قطر و وزن را تحت تاثیر قرار میدهد. پرورش دهندگان گل رز با هدف افزایش جذب نور و ساخت آسیمیالتها فتوسنتز بیشتر و افزایش کیفیت شاخه گل رز تولید شده، اقدام به خم ساز شاخه ها غیرتولید میکنند. در این پژوهش مدیریت مناسب هرس جوانه بوته گل رز شاخه بریده با تاکید بر خم ساز شاخه مورد بررسی قرار گرفت. به منظور انتخاب بهترین معمار ساختار بوته از نظر تولید با کیفیت ترین شاخه ها گل رز دهنده آزمون فاکتوریل بر پایه طرح کاملا تصادفی با دو تیمار هرس جوانه و خمساز شاخه انجام شد. هرس جوانه در دو سطح هرس 50 درصد جوانه و بدون هرس جوانه انجام شد و در تیمار خمساز ساقه سطوح بدون خمساز ، زاویه 45 ، 90 و 120 درجه انجام شد. فاکتورهای فتوسنتز و همچنین عمر گلدانی مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد خم کردن شاخه (زاویه 45 و 90 درجه)، با افزایش جذب نور و ساخت آسیمیالتها فتوسنتز بیشتر و تغییر جریان آنها از برگ ساره شاخه ها خم شده به سمت پاشاخه ها، سبب رشد مناسب آنها و افزا یش 30 درصد صفات وزن تر و وزن خشک نسبت به تیمار بدون خمساز شده است. قطر غنچه و طول شاخه گل سبب افزایش کیفیت پا از برداشات شاخه گل رز تولید شده می شود. همچنین اثر متقابل هرس جوانه و خم کردن شاخه تاثیر مثبتی بر مقدار کربوهیدرات شاخه گل رز نشان داد.
گروه دیگری از آفاتی که گاهی بعنوان آفات مهم در گلخانه ها و بر روی محصولات زینتی جلوه گر میشوند پروانه ها هستند. مخصوصاً تعدادی از گونه های پروانه های خانواده نوکتوئیده (Noctuidae). از گونه های مهم این خانواده میتوان به گونه هایی مثل مامسترا براسیکه ( Mamestra braccicae )، اوتوگرافا گاما ( Autographa gamma )، نوکتوا پرونوبا ( Noctua pronuba ) و گونه های دیگری مثل اسپودوپترا لیترالیس (Spodoptera) lituralis ) و هلییونتیس آرمیژرا ( Helionthis armigera ) اشاره کرد. این پروانه ها مثل بسیاری دیگر از پروانه ها، تخمشان را روی برگ گیاهان قرار میدهند، و بعد از اینکه لارو خارج میشود بوسیله قطعات دهانی سائیده شروع به تغذیه از برگ و سایر قسمت های گیاه میکنند. بعد از تکمیل دوره لاروی در داخل خاک تبدیل به شفیره میشوند.
برای کنترل بیولوژیک پروانه ها عموماً از باکتری ها استفاده میشود. در این بین باکتری باسیلوس تورنژنسیس ( Bacillus thuringiensis ) مهمترین نقش را در کنترل بیولوژیک پروانه ها دارد. فرآوردههای مختلفی از این باکتری تولید شده که هر یک بر روی گروه های مختلفی از حشرات مؤثر واقع شدهاند. حشرات و از جمله لارو پروانه ها وقتی که توکسین های این باکتری را مورد تغذیه قرار میدهند قطعات دهانی و نیز دستگاه گوارش آنها را فلج میکنند و باکتری در مدت حدود 48 ساعت میزبانش (پروانه) را از بین میبرد. همچنین گروه های دیگری از این باکتری وجود دارند که برای کنترل گروه های دیگری از حشرات مورد استفاده قرار میگیرند.
تولید این باکتریها به چه صورت انجام میشود؟
باکتریها عموماً براحتی در محیطهای کشت تخمیری پرورش داده میشوند و در جمعیتهای انبوه برای کنترل آفات مختلف مورد استفاده قرار میگیرند. اگر خود باکتری برای کنترل بیولوژیک مورد استفاده قرار گیرد بعنوان یک خطر بالقوه محسوب میشود زیرا میتواند انواع حشرات اعم از حشرات مضر یا مفید را از بین ببرد.
تکثیر و رها سازی دشمنان طبیعی
مراحل تکثیر و رهاسازی دشمنان طبیعی در مواردی انجام میشود که:
دشمن طبیعی وجود نداشته باشد
جمعیت آنها کم باشد
ظهور آنها با تاخیر صورت گیرد
تکثیر و رها سازی دشمنان طبیعی در شرایطی انجام میشود که استقرار دائمی دشمن طبیعی امکانپذیر نیست و بهترین شاخص این موضوع شرایط گلخانه ای است. در گلخانه ها بعد از برداشت محصول، گیاه به همراه آفت و دشمنان طبیعی خود، از گلخانه خارج می شود. در فصل بعد که گیاه دیگری کشت میشود نیازمند رهاسازی دوباره دشمنان طبیعی است.
از کنه های تارتن متعلق به خانواده تترانیکیده (Tetranychidae) گونه تترانیکوس اورتیکه (Tetranychus urticae) از مهمترین آفات محصولات گلخانه ای است که تخمهایش را در سطح گیاهان قرار میدهد و بعد از اینکه تخمها تفریغ و پوره ها خارج میشوند باکلیسرهایشان شروع به تغذیه از شیره گیاهی میکنند و در نتیجه به گیاه خسارت وارد میکنند. یکی از مهمترین دشمنان طبیعی این کنه ها فیتوزئولوس پرسیمیلیس (Phytoseiulus persimilis) است که پرداتور (Predator) یا شکارگر بوده و برای کنترل بیولوژیک کنه های تارتن در بسیاری از نقاط دنیا مورد استفاده قرار گرفته است.
در سال ۱۹۱۵ این کنه را از روی یک محموله گل ارکیده که از شیلی به آلمان وارد شده بود شناسایی کردند. سپس به روشهای تکثیر انبوه آن مبادرت ورزیدند و سرانجام در سال ۱۹۹۱ در سطحی معادل حدود هشت هزار هکتار از این کنه پرداتور برای کنترل کنه های تارتن استفادهکردند. این شکارگرها را میتوان براحتی بر روی کنه تارتن و روی لوبیا پرورش داد.
در ایران این گونه ها جزء آفات مهم محصولات گلخانه ای و گیاهان زینتی هستند. این مگس به طول حدود ۲ تا ۳ میلی متر به رنگ سیاه و دارای لکه های زرد رنگ در روی بدنشان هستند. حشرات کامل با فرو کردن تخم ریز خود به داخل بافت گیاه از ترشحات گیاهی تغذیه می کنند. محل فرو کردن تخم ریز عموماً بصورت لکه های زرد رنگی در سطح برگ گیاهان دیده میشود.بعد از قرار گرفتن تخم در بافت گیاهی، لارو خارج شده از بافت ایجاد گالری ها یا تونل هایی مارپیچ در سطح برگ گیاهان میکند.ضخامت این گالریها با افزایش اندازه لارو افزایش پیدا میکند.
از مهمترین دشمنان طبیعی این آفات، زنبورهای پارازیتوئید هستند که بصورت پارازیتوئید داخلی یا ایندوپارازیتوئید و پارازیتوئیدخارجی یا اِگزوپارازیتوئید از لاروهای این آفات تغذیه میکنند.از مهمترین پارازیتوئیدها میتوان به گونههایی مثل اپیوس پالیدوس (Opius pallidus) و داکنوزا سیبریکا ( Dacnusa sibrica) که پارازیتوئید داخلی هستند و گونه دیگری بنام دیگلیفوس ایسئا ( Diglyphus isaea ) که پارازیتوئید خارجی است اشاره کرد. پارازیتوئیدهای داخلی تخمشان را در داخل بدن لارو میزبان قرار میدهند و حشرات کامل از داخل شفیره میزبان خارج می شوند.
بدین صورت که مراحل رشد و نمو لارو پارازیتوئید در داخل بدن لارو میزبان طی میشود و وقتی که آفت به مرحله شفیرگی رسیدمیزبان را میکشد و از داخل شفیره میزبان خارج میشود. پارازیتوئیدهای خارجی تخمشان را در مجاورت لارو میزبان در داخل بافت گیاه قرار میدهند. ولی قبل از تخمگذاری تخمریزشان رابه داخل بدن لارو میزبان فرو میکنند و باعث فلج شدن او میشوند، سپس تخمشان را در کنار بدن لارو میزبان در داخل بافت گیاه قرار میدهند. بعد از مدت حدود ۲ روز لارو خارج میشود و چون لارو میزبان فلج است، نمیتواند از محل تخم میزبان دورشود و لارو پارازیتوئید بعد از خروج از تخم شروع به تغذیه از لارو آفت میکند.زنبورهای واکتورایسبریکا و (Opius pallidus ) از خانواده براکونیده پارازیتوئید خارجی هستند. این زنبورها تخمهایشان را در داخلبدن لارو میزبان که در داخل بافت گیاهی است قرار میدهند.
با توجه با اینکه این لاروها در داخل برگ هستند زنبورها چطور آنها را پیدا می کنند؟
زنبورهای پارازیتوئید بوسیله ی اندامهای حسی (شاخکها و تخمریز) میزبان را پیدا میکنند. تعدادی از طریق تخمریز، و تعدادی ازپارازیتوئیدها از طریق شاخک میزبان را پیدا میکنند. این زنبورها از طریق شاخک که همانند رادار عمل میکند در سطح برگگیاهان جستجو میکنند و بافتی را که دارای لارو است را مشخص کرده و سپس لارو میزبانشان را پارازیته میکنند.طول عمر حشرات کامل حدود دو هفته است و حدود 90 تخم را در طی این مدت در داخل بدن لاروهای میزبان قرار میدهند.زنبور دیگری که بعنوان دشمن طبیعی مهم این گروه از آفات مطرح است دیگلیفوس ایسئا ( Diglyphus isaea ) است که یکپارازیتوئید خارجی میباشد که تخم خودش را در مجاورت لارو میزبان قرار میدهد.
بعد از حدود دو روز تخم تفریغ میشود و درمدت حدود 6 روز مراحل لاروی این زنبور کامل میشود و دوره شفیرگی آن حدود ۹ روز طول میکشد، سپس برگ گیاه را سوراخکرده و از آن خارج میشود. بطور کلی در سالهای اخیر توجه زیادی به کنترل بیولوژیک مگس های مینوز خانواده های آگرومایزیده ( Agromyzidae ) شده است. مخصوصاً در کشورهای اروپایی که آفات محصولات گلخانه ای را با فرآورده های بیولوژیک کنترل میکنند. این آفات را در سالهایاخیر بوسیله دشمنان طبیعی تحت کنترل در آورده اند. البته تولید دشمنان طبیعی این گروه از آفات نسبتاً مشکل است و هزینه بیشتری در مقایسه با تولید دشمنان طبیعی، آفاتی مثل کنه دو نقطه ای و سفید بالکها دارد.
دو گونه اخیر عمدتاً در شرایط مزرعه ای و صحرایی از آفات مهم گیاهان بویژه پنبه هستند ولی بدلیل وسیع بودن طیف میزبانی آنها در روی گیاهان زینتی و محصولات گلخانه ای نیز فعالیت میکنند. سفید بالک گلخانه با شرایط گلخانه ای تکامل و سازش پیداکرده و یکی از آفات مهم و کلیدی محصولات گلخانه ای است.این آفات تخم هایشان را از طریق ساقه بسیار کوتاهی داخل بافت گیاهان قرار میدهند. بعد از اینکه تخم تفریغ شد و لاروها خارجشدند، با قطعات دهانی زننده مکنده خود شروع به تغذیه از شیره گیاهی میکنند و باعث زرد شدن و در جمعیتهای بالا باعث ریزش و خشک شدن برگ گیاهان میشوند. از مهمترین پارازیتوئید آفات محصولات گلخانهای، میتوان به زنبورهای خانواده آفلینیده (Aphelinidae) اشاره کرد.
در این خانواده گونه های مختلف جنس اِنکارسیا ( Encarsia ) از دشمنان طبیعی و مهم این آفات هستند. در بین گونه های جنس اِنکارسیا گونه ای به نام انکارسیا فورمازا ( Encarsia formosa) انتشار جهانی دارد و به عنوان یک فرآورده بیولوژیک و دشمن طبیعی تکثیر شده، و برای کنترل سفیدبالکها در شرایط گلخانه ای رها سازی میشود. طول بدن این زنبور حدود یک میلیمتر بوده و قسمت قفسه سینه آن سیاه رنگ و شکمش زرد رنگ است، تخم خود را در داخل بدن پوره های سنین مختلف (Trialeurodes) قرار میدهد و بجز حشره کامل بقیه مراحل رشدی آن در داخل بدن میزبان سپری میشود. بعد از کامل شده حشره، زنبور بالغ از طریق جویدن پوسته بدن میزبان از آن خارج میشود.
زنبور انکارسیا فورمازا را بر روی میزبان طبیعی یعنی سفید بالک گلخانه ای و بر روی گیاه توتون بصورت انبوه تکثیر کرده اند. گاهی بر روی یک برگ توتون میتوان هزار عدد از این زنبور را تکثیر و در گلخانه رها سازی کرد، تولید نتاج نر در این زنبور بسیار نادر و کم است.در تعدادی از زنبورهای پارازیتوئید خانواده آفلینیده (Aphelinidae) مخصوصاً گونه های جنس انکارسیا( Encarsia) مانند انکارسیا فورموزا و انکارسیا لوته آ (Encarsia lutea) تولید نتایج نر از طریق هیپر پارازیتیسم (Hyper parasitism) یا اتو پارازیتسم (Auto parasitism) است . هیپر پارازیتیسم به پدیدهای گفته می شود که یک پارازیتوئید، پارازیتوئید دیگر را پارازیته میکند، در اتو پارازیتیسم یک پارازیتوئید نتاج خودش را پارازیته میکند.
در تعدادی از زنبورهای خانواده آفلینیده، پدیده اتو پارازیتیسم دیده میشود یعنی تولید نتاج نر از طریق پارازیته کردن نتایج مادهی گونه خودش بوجود می آید. در شرایط گلخانه ای طول عمر زنبورهای ماده در دمای 18 تا 30 درجه سانتیگراد حدود 27 الی 30 روز است، بنابراین طول عمر زنبورهای کامل بشدت تحت تأثیر دما است.تعداد تخمهایی که هر حشره ماده میگذارد. بین 50 تا 350 عدد متغیر است و عوامل مختلفی از جمله ساختمان سطح برگ گیاهان در میزان کارآیی این زنبورها فوقالعاده مؤثر است. این زنبورها بر روی گیاهانی که سطح برگهایشان کرکدار است از کارآییخوبی برخوردار نیستند. در کشورهای اروپایی و آمریکایی این زنبورها به فراوانی تکثیر میشوند و برای کنترل بیولوژیک مگسهایسفید یا سفید بالکها مورد استفاده قرار میگیرند.
در سال ۱۹۹۱ در سطحی حدود چهار هزار هکتار در کشورهای آمریکایی واروپایی از این زنبورها برای کنترل بیولوژیکسفید بالکها استفاده شد.از دیگر عوامل کنترل سفید بالک ها قارچهای ورتیسیلیوم لکانئی (Verticilium lecanii) و آشرسونیا آلیرودیس ( Aschersonia aleyrodis) هستند. بعضی از فرآوردههای قارچ ورتیسیلیوم لکانئی مثل ورتالک ( Vertalec ) برای کنترل شتهها مورد استفاده قرارمیگیرد و فرآوردههای دیگر آن مانند مایکوتال( Mycotal ) برای کنترل سفید بالکها بکار میرود.
قارچ آشرسونیا آلیرودیس در روی حشرات کامل و تخم های بمیسیا تاباسی (Bemisia tabaci) و تریالئورودیس وپاراریوروم (Trialeurodes vaporariorum) عموماً ایجاد خسارت نمیکند بلکه فقط مراحل پورگی این آفات را مورد حمله قرار میدهد. و درمحیط هایی که تخم این قارچ پاشیده نشده است، نمیتواند گسترش پیدا کند. برخلاف قارچ ورتیسیلیوم لکانئی که میتواند در سطح برگ گیاهان گسترش یابد این گونه نمیتواند پراکنش خودش را افزایش بدهد.از دیگر دشمنان طبیعی سفید بالکها میتوان به کفشدوزک ها اشاره نمود که بعضی از گونه های آنها برای کنترل این آفات مورد استفاده قرار گرفته اند . از جمله گونه این کفشدوزک ها دلفاستوس پوسیلوس ( Delphastus pusilus) است که از دشمنان طبیعی مهم این آفات بشمار میرود.
کنترل بیولوژیک پدیده ای طبیعی است که هدف آن تنظیم جمعیت موجودات میباشد. کنترل بیولوژیک ممکن است به صورت طبیعی یا با دخالت انسان اتفاق بیافتد، که به این نوع کنترل، کنترل بیولوژیک کاربردی اطلاق میشود.
الف. بطور کلی حشرات مهمترین گروه از موجوداتی هستند که در برنامه های کنترل بیولوژیک به عنوان هدف مطرح بوده اند. آفات به دلیل ازدیاد، تنوع گونه و مهاجرت به نقاط جدید موجبات ورود حشرات شکارگر از مناطق دیگر را برای کنترلشان ایجاد کرده اند.
بدلیل اینکه تعداد زیادی از گونه های راسته (Homoptera) به همراه گیاهان زینتی و محصولات کشاورزی از منطقه پراکنش بومی خود وارد منطقه جدیدی شدند که فاقد دشمنان طبیعی بودند. لذا برای مبارزه با این آفات، دشمنان طبیعی این حشرات نیز ازمنطقه پراکنش آنها به منطقه جدید وارد شدند تا تحت کنترل در آیند. در ضمن بسیاری از حشرات این راسته مانند شپشک ها غیر متمرکز بوده بنابراین امکان کنترل بیولوژیک آنها فراهم است.
ج. دسته دیگر این حشرات، حلزونها و رابها هستند که به آنها لیسَک نیز گفته میشود. برای کنترل بیولوژیک حلزونها و رابها کوششهایی انجام شده است ولی نتیجه بخش نبوده است.
د. گروه دیگری از موجودات مورد بحث، علفهای هرز هستند، بطور کلی ۱۱۱ گونه از علفهای هرز در ۳۲ خانواده با عنوان هدف برنامه های کنترل بیولوژیک تاکنون مطرح بوده اند که ۰۵ درصد آنها متعلق به سه خانواده Cactacea ، Mimosacea ، Asteraceae هستند.
ذ. علاوه بر این ها، بیماریهای گیاهی و مهره داران هم میتوانند از اهداف برنامه های کنترل بیولوژیک باشند، حتی انسان میتواند در برنامه های کنترل بیولوژیک به عنوان یک هدف قلمداد شود.
2- انواع دشمنان طبیعی:
مبحث دوم انواع موجوداتی هستند که برای کنترل بیولوژیک آفاتی که ذکر کردیم مورد استفاده قرار میگیرند.
الف. حشرات پارازیتوئید از عمومی ترین دشمنان طبیعی آفات به شمار می آیند که در برنامه های کنترل بیولوژیک به روشهای مختلف مورد استفاده قرار میگیرند. برنامه های کنترل بیولوژیک در مورد حشرات پارازیتوئید بیشتر درباره دو راسته( Hymenoptera ) یا بالغشائیان و زنبورها یا (Diptera) میباشد. در راسته (Hymenoptera)، زنبورهای بالا خانواده (Ichneumonoidae) و بخصوص دو خانواده (Braconidae) و (Ichneumonidae)دارای اهمیت بیشتری هستند. در خانواده (Braconidae)، تمام گونه های زیر خانواده ی (Aphidiinae) بدون استثنا پارازیتوئید، شپشک ها هستند و در برنامه های کنترل بیولوژیک آفات گلخانهای مورد استفاده قرار میگیرند.
از خانواده زنبورها، بالا خانواده (Chalcidoidea) از اهمیت فوق العادهای برخوردارند. در این بالا خانواده، خانوادههای (Encyrtidae), (Pteromalidae), (Aphelinidae) و (Eulophidae) از مهمترین دشمنان طبیعی آفات گیاهان زینتی هستند.
گروه دیگری از پارازیتوئیدها، متعلق به راسته ) Diptera ( یا دو بالان خانواده ) Tachinidae ( فوقالعاده حائز اهمیت هستند.
ج. گروه دیگر از عوامل بیماریزا، بندپایان هستند. مهمترین عوامل بیماریزای بندپایان مربوط به ویروس ها، نماتدها، تکسلولی ها، قارچها و باکتریها هستند.در بین باکتریها، باکتریهای گونه(Bacillus) مانند (Bacillus Thuringiensis) (Bacillus anisopliae), (sphaerieus) (Bacillus) ، ازجمله باکتریهایی هستند که برای کنترل گروههای مختلفی از حشرات مورد استفاده قرار میگیرند.در گروه ویروسها، شانزده خانواده از ویروسها با حشرات ارتباط دارند ولی خانواده (Baculoviridae) دارای اهمیت بیشتری است و برای کنترل حشرات مورد استفاده قرار میگیرد.
اما دلیل اینکه ویروسها مانند باکتریها براحتی تولید نمیشوند چیست؟
ویروسها برای تولید مثل نیاز به جسم موجود زنده دارند، یعنی آنها در داخل موجود زنده تکثیر پیدا میکنند در حالیکه باکتریها براحتی بر روی مخمرها تکثیر میشوند. به همین دلیل استفاده از باکتریها در کنترل بیولوژیک حشرات توسعه یافته و کاربرد بیشتری دارد.
د. گروه دیگر از دشمنان طبیعی قارچها هستند بخصوص قارچهای خانواده (Entomophthoraceae) و زیر گروههای( Zygomycotina) و (Deutromycotina) که برای کنترل حشرات و گیاهان زینتی مخصوصاً گونهای به نام ( Verticillium lecanii ) مورد استفاده قرار میگیرد.
ذ. دسته دیگر از عوامل کنترل حشرات، تک سلولیها هستند، شاخههای (Apicomplexa) و (Microspora) از مهمترین تکسلولی ها هستند که بر روی حشرات ایجاد بیماری میکنند. مخصوصاً تک سلولیهای جنس (Nosema) از اهمیت بیشتریبرخوردارند. تعدادی از گونه های این جنس بصورت تجارتی تولید شدهاند و برای کنترل ملخها و آبدزدک ها مورد استفاده قرار گرفته اند.
ر. گروه دیگر از حشرات مورد استفاده در کنترل بیولوژیک، حشراتی هستند که از علفهای هرز تغذیه میکنند. در این بینخانوادههای (Chrysomelidae) و (Curcurlionidae) از راسته (Coleoptera) و (Pyralidae) از راسته (Lepidoptera) از اهمیت زیادی برخوردارند.
آلودگى شیمیایى محیط زیست به آفت کش ها و خطرات ناشى از آن براى انسان به حدى مورد بحث و بررسى قرار گرفته که نیازى به توضیح اضافى ندارد. اما مشکلات ناشى از مصرف بى رویه آفت کش ها زمانى ملموس تر مى شود که بدانیم ادامه این روند نامطمئن موجب طغیان آفات و حتى بدتر از آن، ظهور آفات جدید مى شوند یعنى اوضاع را از قبل هم پیچیده تر مى کنند. با این توضیحات توسعه به کار بردن روش کنترل بیولوژیک عاقلانه ترین راه به نظر مى رسد.
در دنیاى امروز اثرات سوءناشى از مصرف سموم دفع آفات گیاهى برنسل انسان و دیگر جانداران روى زمین، کم و بیش برهمگان معلوم شده است. بشر در دنیاى مدرن دریافته که آفت کش ها نه تنها مشکلى از او حل نکرده اند که گاه حتى کوهى از مشکلات را روى دوشش نهاده اند. انتشار کتاب بهار خاموش توسط خانم دکتر راشل کارسون در دهه ۱۹۶۰ میلادى، متولیان حفظ نباتات در ایالات متحده را به این نتیجه رساند که دوران استفاده یک جانبه از سموم خطرزا به بهانه حفظ و افزایش محصولات کشاورزى به سرآمده و باید به دنبال راه کارهاى نوین براى کنترل آفات و بیمارى هاى گیاهى بود.
از زمان هاى بسیار دور حتى از دوران رنسانس در اروپا، نمونه هایى از تلاش بشر آن روز براى بهره جستن از روش بیولوژیک وجود داشته است. در چین باستان از کلنى مورچه ها براى کنترل آفات در باغ هاى مرکبات استفاده مى شده است. علاوه بر نمونه مشهور و موفق استفاده از سوسک هاى ودالیا (کفشدوزک هاى شکارچى) براى مبارزه با شپشک استرالیایى در کالیفرنیا، (این آفت در سال ۱۸۸۰ توسط نهال هاى وارداتى از استرالیا به ایالات متحده وارد شد و خسارات هنگفتى به باغ هاى مرکبات در کالیفرنیا وارد ساخت تا این که در سال ۱۸۸۸ گروهى از کارشناسان وزارت کشاورزى ایالات متحده سوسک هاى ودالیا را از استرالیا به عنوان دشمن طبیعى شپشک به کالیفرنیا بردند) نمونه هاى دیگرى نیز قابل ذکر است از جمله استفاده از یک نوع ویروس براى ایجاد بیمارى در سوسک هاى کرگدنى (از آفات مهم نارگیل) و یا استفاده از حشرات پارازیتوئید در کنترل زنجرک نیشکر در هاوایى. خسارت این آفت در سال ۱۹۰۳ تولید شکر در هاوایى را به شدت کاهش داد.
گلهای معمولی بعد از مدت کوتاهی پژمرده میشوند اما رز جاودان، یک رز ابدی است. بنابراین انتخاب آثار هنری کمپانی ریواس، مانند جعبههای موزیکال، باکس گل و … میتوانند انتخاب مناسبی برای هدیه دادن باشد. هدیهای که مطمئن هستید تا سالها میماند و خاطرهساز میشود.
برای نگهداری از گل جاودان تنها باید محیطی طبیعی یعنی همان شرایطی که خودتان در آن (از نظر نور و دما و رطوبت) راحت هستید را فراهم کنید. به خاطر داشته باشید که شرایط نگهداری گل رز جاودان آسان است و آثار هنری روبینا رز مثل باغ گل یا باکس گل قلب را میتوانید در خانه و محل کار نگهداری کنید.
گل جاودان به نسبت قیمت آن ارزش خرید دارد
با توجه به وجود پشتوانهی علمی و طراحی توسط نیروی هنرمند، باید گفت که ارزش خرید آن نسبت به قیمت پرداختی، معقول است. رز جاودان اگرچه کالایی ارزشمند از نظر ارزش هنری است اما با قیمتی بالا عرضه نمیشود.
گل رز جاودان چگونه ساخته میشود؟
جاودانسازی گلها و گیاهان یکفرآیند علمی است که در آن عوامل پژمردگی گیاهان مختلف شناسایی و از بین میرود. در این پروسهی دانش بنیان نیاز گیاهان به آب و نور خورشید و … برطرف میشود و به اصطلاح گیاه ابدی یا جاودانه میشود. با طی این پروسهی علمی گیاه جاودان هرگز تشنه نخواهد شد. همچنین رنگدانههای گل جاودان در این فرآیند تثبیت میشود تا در فقدان نوری خورشید رنگپریده نشوند.
همچنین اطلاعات اشتباهی در زمینهی روشهای جاودانسازی گلها وجود دارد. مثلا بسیاری میگویند با قرار دادن گیاهان در مواد شیمیایی مثل پارافین، گلها جاودان میشوند یا عدهای میگویند رز جاودان باید در خلاء و در فضای پوشیده نگهداری شود که این موضوعات صحت ندارند. وجود شایعات باعث میشود عدهای گمان کنند که دستیابی به رز جاودان در خانه ممکن است و یا این رز جاودان مصنوعی است و مواد شیمیایی باعث مومیایی شدن آن شده است. در حالی که گل جاودان طبیعی است که در محیط طبیعی زندگی میکند و نباید آن را با گل خشک اشتباه گرفت.
گل رز جاودان محبوبیت بسیاری در بین خانمها و آقایان دارد و انتخابی مناسب برای هدیه دادن در مناسبتهایی مثل روز مادر، روز پدر، ولنتاین، سالگرد دوستی، هدیه تولد و … است. شما با هدیه دادن رز جاویدان علاوه بر اینکه اوج احساسات خود را نشان عزیزانتان میدهید، یک اثر هنری ارزشمند هدیه داده اید که از دل طبیعت برآمده و در عین حال شرایط نگهداری آسانی دارد. قیمت رز جاودان با توجه به مرغوبیت، و ماندگاری بالای آن مناسب است و شما میتوانید با قرار دادن این گلهای ماندگار در منزل یا محل کار خود، زیبایی محیط زندگیتان را دوچندان کنید.
یکی از تفاوتهای اصلی گیاهان جاودان با گیاهان معمولی در عمر آنها است. گل جاودان حداقل بین 3 تا 5 سال ماندگاری دارند. البته در صورتی که شرایط نگهداری محصولات گل جاودان به درستی رعایت شود میتوان انتظار داشت که دوام آنها بیشتر از 5 سال هم باشد.
گل رز جاودان را در چه مناسبتهایی میتوان هدیه داد؟
ما طیف وسیعی از انواع گل رز جاودان را برای هدیه دادن در موقعیتهای مختلف طراحی کردهایم. شما میتوانید برای قدردانی از عزیزانتان در مناسبتهایی مثل روز مادر، روز معلم، روز پزشک و … به افراد مهم زندگیتان از آثار هنری گل جاودان رز هدیه بدهید تا محبت خود را به آنها نشان دهید.همچنین خرید گل جاودان را میتواند انتخاب خوبی برای ثبت خاطره در قرارهای عاشقانه و رمانتیک باشد. پس برای روز عشق یا ولنتاین، سالگرد ازدواج یا آشنایی و روز تولد همسر خود، میتوانید گل رز جاودان هدیه بدهید.با اینکه بیشتر مشتریان ما رز جاودان را برای ثبت لحظات شاد خود انتخاب میکنند اما گل جاودان طبیعی میتواند یک انتخاب مناسب برای تشریک مساعی در مناسبتهای سوگواری هم باشد.